De vergeten groep: waarom ADHD bij volwassenen dringend aandacht verdient

ADHD wordt nog te vaak gezien als een typische kinderstoornis. Toch blijkt uit zowel ouder als recenter onderzoek dat deze neurobiologische aandoening ook op volwassen leeftijd een grote rol kan spelen. In België is ADHD bij volwassenen lang onderbelicht gebleven, maar dankzij onderzoek van onder andere de KU Leuven en de Hoge Gezondheidsraad krijgen we steeds meer inzicht in de impact ervan.

Een onderschatte prevalentie

In 2008 publiceerden onderzoekers van de KU Leuven de eerste Belgische bevolkingsstudie naar ADHD bij volwassenen. Daaruit bleek dat maar liefst 4,1% van de volwassenen tussen 18 en 44 jaar voldeed aan de criteria voor ADHD. De symptomen begonnen bij de meeste deelnemers al vóór de leeftijd van 7 jaar, wat nogmaals aantoont dat ADHD geen stoornis is die pas op latere leeftijd ontstaat. Ook internationaal bevestigen recentere schattingen dat de prevalentie rond de 2,5 tot 3,2% ligt.

Opvallend was dat ADHD vaker voorkwam bij jongvolwassenen, mannen, mensen met een lager opleidingsniveau en bij personen met een laag inkomen. Tegelijkertijd bleek dat slechts 1 op de 5 mensen met ADHD het afgelopen jaar professionele hulp had gezocht. Dit wijst op een belangrijke onderdiagnostiek en een mogelijk stigma rond de aandoening.

ADHD is meer dan aandachtsproblemen

Volwassenen met ADHD ervaren een duidelijke impact op hun dagelijks leven. In de studie uit 2008 werd berekend dat zij gemiddeld 7,7 dagen per maand niet of suboptimaal functioneren. Dat is méér dan wat wordt gerapporteerd bij mensen met depressie, angststoornissen of chronische aandoeningen.

Wat vaak onderschat wordt, is de comorbiditeit: ADHD gaat bij volwassenen regelmatig gepaard met angststoornissen (42,7%), alcoholproblemen (8,9%) of stemmingsstoornissen. Deze bijkomende klachten maken de hulpvraag complexer en vereisen een holistische aanpak.

Wat zegt het recente beleid?

De Hoge Gezondheidsraad bracht in 2021 een advies uit over de aanpak van ADHD in België. Daarin wordt bevestigd dat ADHD ook bij volwassenen ernstige gevolgen kan hebben als het onbehandeld blijft. De raad pleit voor een gecombineerde aanpak, waarbij medicatie en psychotherapeutische begeleiding zoals cognitieve gedragstherapie worden ingezet. Daarbij is aandacht nodig voor levensstijl, structuur, zelfbeeld en het versterken van executieve functies zoals planning en impulscontrole.

Verder wijst het advies op de nood aan betere screening en opleiding van hulpverleners, zodat ADHD bij volwassenen sneller wordt herkend en behandeld. Ook de maatschappelijke beeldvorming rond ADHD zou inclusiever en genuanceerder moeten worden, zodat meer mensen zich herkennen in het beeld en de stap naar hulp durven zetten.

Wat betekent dit voor coaches en hulpverleners?

Voor coaches en hulpverleners die met (jong)volwassenen werken, zijn dit belangrijke inzichten. ADHD is niet alleen een kwestie van onrust of concentratie, maar raakt alle levensdomeinen: relaties, werk, zelfbeeld en gezondheid. Een goede intake kijkt dus verder dan enkel de symptomen.

Ook het levensverhaal van de cliënt, de aanwezigheid van bijkomende klachten en de mate van zelfzorg zijn belangrijke gespreksonderwerpen.

Daarnaast is het essentieel om de cliënt praktische handvaten te geven: tools voor time-management, structuur, zelfinzicht en het reguleren van emoties. En misschien nog belangrijker: erkenning. ADHD is geen modewoord, maar een reëel probleem dat nog te vaak onzichtbaar blijft.

Wat betekent dit voor jou?

Misschien herken je jezelf in een van de beschrijvingen hierboven. Of misschien heb je jarenlang gedacht dat jouw chaos, uitstelgedrag of moeite met plannen “gewoon een karaktertrek” was. Dit artikel maakt duidelijk dat ADHD geen modewoord of kinderstoornis is, maar een levenslange kwetsbaarheid die – mits goed begrepen – ook hanteerbaar wordt.

Wat dit voor jou betekent? Dat je niet lui, dom of ongedisciplineerd bent. Dat jouw brein simpelweg anders werkt. En dat je jezelf dus ook andere strategieën mag aanleren, afgestemd op jouw unieke noden.

Het betekent ook dat het nooit te laat is om hulp te zoeken. Er is begeleiding mogelijk – via diagnose, medicatie, coaching of praktische tools – die je kan helpen om weer grip te krijgen op je leven. ADHD erkennen is geen zwakte, maar een eerste stap naar groei, veerkracht en zelfinzicht.

Wil je verder ontdekken of ADHD een rol speelt in jouw leven? Laat je dan goed informeren en wees mild voor jezelf. Je hoeft het niet alleen te doen.

---

Bronnen:

• De Ridder, T., Bruffaerts, R., Danckaerts, M., Bonnewyn, A., & Demyttenaere, K. (2008). ADHD in de Belgische volwassen bevolking. Een epidemiologische exploratieve studie. Tijdschrift voor Psychiatrie, 50(8), 499–508.

• Hoge Gezondheidsraad. (2021). Medicamenteuze en niet-medicamenteuze aanpak van ADHD. Raadplegbaar via: health.belgium.be